Voltaire deyince, başta Candide ya da iyimserlik gelir ve evrensel edebiyatın şaheserlerinden biri de budur. “Olabilir dünyaların en iyisi”nde yaşadığımıza inanan saf bir gençtir Candide; iyimserlikle doludur. Bir ta- hilsizlik, sevgilisinden ayırır onu ve yollara düşürür. Voltaire, hemen hemen bütün dünyada dolaştırır kahramanını, gittiği her yerde de gördüğü savaştır onun, acıdır, gözyaşıdır...
Kötümserleşir.
“Nedir iyimserlik?” diye soranlara verdiği yanıtı şu olup çıkar: “İnsanın kötü bir durumda olduğu bir zamanda, her şeyin iyi olduğunu iler sürmesi için çılgınlığı!”
...
Eser, Voltaire’in kaleminden XVIII. Yüzyılın bir eleştirisi idi. Kuşkusuz, kötümserdir Voltaire, ama cesaretini yitirmemiş bir kötümser; öyle olduğu için de, eleştirirken daha iyi bir dünyayı da sezdirir bize. O “daha iyi dünya”, gerçekleşmiş değil, aptallıklara daha başkaları eklenmiş halde. Böylece, Voltaire’in eseri güncelliğini sürdürüyor.
