Pratik Aklın Doğal Diyalektiği

Kant'ın bütün çabalarının temelinde yeni bir yönteme göre "bilimsel" olarak savunulabilen bir metafiziğin kurulması yatar. Metafiziğin bir bilim olarak mümkün olup olmadığı sorunu günümüze değin devam eden felsefi tartışmalara yol açmıştır. Sorunun çözümü için Kant'a göre esaslı bir yöntem değişikliğine gitmek gerekir. Bu dönüşümü sağlayacak olan da, doğal diyalektiği çıkış noktası yapan transendental akıl eleştirisidir. Kant her ne kadar diyalektik kavramını felsefe tarihinden almış olsa da, ona Grek felsefesi ve Skolastiğin anlam ve kavram örgüsünden farklı yepyeni bir yapı ve işlev kazandırır. Olumsuz yönüyle diyalektik, eleştiriyle bağlantılı olarak aklın sınırlarının araştırılması ve insan bilgisinin imkanlarının belirlenmesiyle ilgili olurken, olumlu yönüyle gerçeklikle bağlantılı olan nesnel çelişkilerin bilgi diyalektiği olarak kullanılmasıyla ilgilidir ve bu şekliyle de, felsefi senteze yönelen bir yöntemin adıdır.